Odak uzaklığı nedir?

Hits: 1343

Odak uzaklığı fotoğraflarınızı nasıl etkiler?

Objektiflerde gördüğümüz milimetre birimi bize o objektifin odak uzaklığını gösterir. Örneğin 35 milimetre bir objektif, tam kare sensörlü makineler esas alındığında, 35 milimetre odak uzaklığına sahip demektir. Daha küçük sensöre sahip olan fotoğraf makinelerinde bu odak uzaklığı makinenin crop faktörüne orantılı olarak daha da uzar. Ve fotoğrafçılıkla yeni yeni ilgilenmeye başladıysanız birçok farklı odak uzaklığı olduğunu göreceksiniz. Peki bu kadar farklı odak uzaklıklarının çekeceğiniz fotoğrafa etkisi nedir? Odak uzaklığı değiştiğinde kadrajınızdaki, vizörden baktığınızda gördüğünüz alanın azaldığını veya genişlediğini, yani daha fazla alanın kadraja dahil olduğunu görürsünüz. Bulunduğunuz yerden kadraja daha fazla alanı dahil etmek istediğimizde daha düşük milimetre değerini böylelikle daha kısa odak uzaklığını tercih ederiz.

Daha uzakta duran obje yada kişilere yakınlaşıp daha az bir alanı kadraja dahil etmek istediğimizde ise daha yüksek milimetre değeri, yani bu kez de daha uzun odak uzaklığı kullanırız. Kısaca objektiflerde düşük milimetre kısa odak uzaklığı, yüksek milimetre uzun odak uzaklığı anlamına gelir. Odak uzaklığı aynı zamanda kompozisyonunuzu etkileyen en önemli unsurlardan birisidir.

Objektifleri odak uzaklıklarına göre temel olarak üç grupta sınıflandırabiliriz.

• Geniş açı objektifler: Bunlar 35 milimetreden daha kısa odak uzaklığına sahip olan objektifler.
• Standart objektifler: Bunlar da 35 ve 50 milimetre aralığındaki odak uzaklığına sahip objektifler.
• Son olarak da teleobjektifler: Bu grupta da 50 milimetreden daha uzun odak uzaklığına sahip objektifler bulunur.

Geniş açı objektiflerle başlayalım.

Bu kategorideki lensler 16 milimetre veya 24 milimetre gibi daha düşük rakamları gördüğümüz kısa odak uzaklığına sahip objektiflerdir. Bu objektiflerle çektiğimiz kişi veya nesnelerin yakınında olmanıza rağmen fotoğrafınızda sanki daha uzaktalarmış gibi görünmelerini sağlar. Bulunduğunuz yerle çektiğiniz kişi arasındaki mesafeye göre ortamdaki daha fazla alanı kadraja alırsınız ve fotoğrafa daha fazla ayrıntıyı dahil etmiş olursunuz. Örneğin çektiğiniz konunun içinde bulunduğu ortamı da kadraja katmak istediğinizde geniş açılı objektifleri tercih edebilirsiniz. Bu tür lensler genellikle manzara, mimari veya iç mekan çekimlerinde tercih edilir. Ama bazen portre çekimlerinde de kullanılabilir. Örneğin kişiyi boydan alacaksak ve bulunduğumuz ortamı da kadraja dahil etmek istiyorsak, bazen de eğer dar bir alanda çekim yapıyorsak, veya optik bozulmayla farklı bir etki yaratmak istiyorsak tercih edilebiliriz.

Optik bozulma nedir?

Biraz teknik bir şekilde açıklayacak olursak kadrajın kenarlarındaki dikey veya yatay çizgiler dışa doğru bükülmüş gibi görünür. Geniş açı ile çekilmiş fotoğraflarda bu bükülmüş gibi görüntüyü çok net bir şekilde farkedersiniz. Objektife en yakın kısımlarda deforme olduğunu görürsünüz. Aslında bütün objektiflerde optik bozulma oluyor ama çok kısa odak uzaklığına sahip objektiflerde daha belirgin şekilde görüyoruz.

Örneğin bu tür objektiflerle yapılan yakın plan portre çekimlerinde kişinin yüzünde optik bozulmalar olur mesela burun olduğundan daha büyük gözükür veya yine yakın planda kişiyi boydan çektiğimizde de kollar bacaklar objektife yakınsa uzamış gibi çıkar. Geniş açılı objektifle portre çekecekseniz bir anlamda fotoğrafını çektiğiniz kişinin konumuna dikkat etmeniz önemli. Çektiğimiz kişi sizden çok uzakta durursa ayrıntıların içinde kaybolabilir.

Diyelim ki arka planı bulanık yapmak istediniz, objektifinizin elverdiği en düşük değere diyaframı ayarladınız bu örnek olarak 24 milimetre odak uzaklığında 2.8 diyafram değeri olsun. Aynı diyafram değerinde 50 milimetre 85 milimetre gibi daha uzun odak uzaklıkları ile elde edeceğiniz sonuca göre geniş açı ile çekim yaptığımızda arka plandaki bulanıklık daha az olur.

Gelelim standart objektiflere.

Standart objektiflerle geniş açılı objektiflere göre daha dar bir kompozisyon oluştururuz. Bu ne demek, yani standart objektifler geniş açı objektiflere göre daha az bir alanı dahil eder. Yine burada da çektiğiniz konuya olan mesafemize bağlı olarak ortam ve etraftaki detaylar önemini korur. Ama örneğin çekim yaptığımız yeri değiştirmeden geniş açıdan standart objektife geçtiğinizde geniş açıya göre konunuz kadrajın daha fazla kısmını doldurur. Aynı zamanda standart objektifler vizörde gördüğümüz alanın çıplak gözle gördüğümüze en yakın olduğu objektiflerdir. Standart objektiflerle yapılan yakın plan çekimlerde arka planın bulanıklığı da geniş açıyla yapılan çekimlere göre daha iyi olur. Bu sayede de çektiğimiz konu daha öne çıkar. Ve yine standart objektiflerle yapılan yakın plan çekimlerde de az da olsa bir optik bozulma olur. Duruma göre pek dikkat çekmeyebilir. Peki standart objektifleri daha çok hangi çekimlerde tercih ederiz? Genellikle sokak, belgesel veya kadraja ortamı da dahil etmek istediğimiz portre çekimleri için.

Son olarak teleobjektifler

50 milimetrenin üzeri 85, 200, 300 milimetre gibi daha uzun odak uzunluklarına sahip objektifler. Bu kategoriye giren lensler genellikle portre çekimlerinde, özellikle yakın plan portre çekimlerinde, spor karşılaşmalarında kullanılır. 600, 1200 mm gibi daha da uzun odak uzunluğuna sahip teleobjektifler yine spor karşılaşmaları, vahşi yaşam ve kuş çekimi gibi fiziksel olarak çok yalaşamayacağımız konuların çekimlerinde tercih ediliyor. Bu lensler kullanıldığında kısa odak uzaklığının tam tersi çok uzağında olmanıza rağmen çektiğiniz obje veya kişi çok daha yakın görünür ve bulunduğunuz yerden gördüğünüze göre çok çok daha az bir alanı kadraja almış olursunuz. Ve yine dar kadraj fotoğrafta konunun daha fazla alanı kaplaması ve daha kısa odak uzaklıklarına göre arka plandaki bulanıklığın çok daha iyi olması nedeniyle konunuz daha belirgin bir şekilde öne çıkar. Yakın plan portre çekimlerinde teleobjektiflerin tercih edilmesinin en önemli nedenlerinden biri de yapılan çekimlerde optik bozulmanın çok az olmasıdır.

Ve bir yazının daha sonuna geldik. Umarım objektiflerle ilgili kafanızı karıştıran şeyler biraz olsun netleşmiştir. Sizin hayalinizdeki objektif hangisi? Ayrıca ne tür objektifler kullanıyorsunuz? Bunları aşağıya yorum olarak yazarsanız en azından fotoğrafa yeni başlayan kişilere sitemiz üzerinden yardımınız dokunabilir. Yine değinmemizi istediğiniz konuları aşağıya lütfen yorum olarak yazın. Elimizden geldiğince bu konulara yer vermeye devam edeceğiz.